Analizë e marrë nga CNN
Këtë vit, Kancelari gjerman Friedrich Merz u zotua të ndërtojë ushtrinë më të fortë në Evropë – një synim ambicioz për një vend ushtria e të cilit ka vuajtur për vite nga neglizhimi.
Qeveria e koalicionit shpreson që një projektligj i ri, i rënë dakord javën e kaluar, do ta bëjë këtë më të realizueshëm, duke forcuar forcat e Gjermanisë përballë kërcënimit të perceptuar nga Rusia dhe një ndryshimi të ndjeshëm në politikën e jashtme të SHBA-së.
Reformat e gjera parashikojnë që Gjermania të përpiqet të rrisë numrin e trupave në 260,000 ushtarë, nga rreth 180,000 që ka aktualisht, si dhe të shtojë 200,000 rezervistë deri në vitin 2035.
Fillimisht, nisma do të fokusohet te rekrutimi vullnetar, me stimuj më të mëdhenj për ata që regjistrohen, përfshirë një pagë fillestare mujore prej 2,600 eurosh (3,000 dollarë) – një rritje prej 450 eurosh nga niveli aktual.
Nëse kuotat e reja nuk arrihen, qeveria do të ketë mundësinë të aktivizojë thirrje të detyrueshme, sipas nevojës.
Nga viti i ardhshëm, të gjithë 18-vjeçarët do të marrin një pyetësor mbi interesin e tyre për të shërbyer. Për meshkujt, përgjigjja ndaj këtij pyetësori do të jetë e detyrueshme. Nga viti 2027, meshkujt 18-vjeçarë do t’i nënshtrohen gjithashtu kontrolleve mjekësore të detyrueshme.
Kjo vjen ndërsa administrata Trump paralajmëron se Evropa duhet të marrë përgjegjësinë për sigurinë e saj, ndërsa lufta e Rusisë në Ukrainë vazhdon dhe ekspertët e rajonit sugjerojnë se Moska mund të synojë të pushtojë një shtet tjetër të NATO-s.
Minna Ålander, bashkëpunëtore kërkimore në Programin e Evropës të institutit Chatham House në Londër, beson se Gjermania ka potencialin të luajë një rol kyç në mbrojtjen konvencionale të Evropës, duke pasur parasysh pozicionin e saj gjeografik qendror.
“Nëse planet për arritjen e numrave të rinj të personelit realizohen, kjo do të jetë shumë e dobishme për Evropën, por kjo ka të ngjarë të ndodhë diku në vitet 2030,” tha ajo.
A do të jetë kjo mjaftueshëm herët, mbetet për t’u parë.
Shefi i mbrojtjes së Gjermanisë, gjenerali Carsten Breuer, tha në një intervistë për BBC në qershor se NATO-s duhet të përgatitet për një sulm të mundshëm rus brenda katër viteve – ndoshta që në vitin 2029 – dhe u bëri thirrje vendeve anëtare të jenë të gatshme.
Para projektligjit të ri, partnerët e koalicionit – Unioni Kristian Demokrat (CDU) dhe Partia Socialdemokrate (SPD) – kishin debatuar për javë të tëra se çfarë forme duhej të merrte shërbimi ushtarak. Një ide ishte “shërbimi i detyrueshëm me short”, i cili do të përfshinte përzgjedhjen me short të të rinjve për kontroll mjekësor dhe më pas një short tjetër për thirrjen në shërbim.
Ky propozim përfundimisht u hoq nga ministri i Mbrojtjes, Boris Pistorius, i cili tha se rekrutimet duhet të mbështeten te stimujt, si paga më e mirë dhe kompensime të tjera financiare.
Gjermania më parë kishte shërbim të detyrueshëm ushtarak për meshkujt 18–23 vjeç, por ai u pezullua në vitin 2011 në favor të një ushtrie plotësisht vullnetare.
Marrëveshja ende duhet të miratohet nga Parlamenti gjerman (Bundestagu), me votimin që pritet të mbahet deri në fund të vitit. Nëse miratohet, ligji do të hyjë në fuqi më 1 janar 2026.
Pistorius, nga SPD-ja, e mirëpriti nismën duke kërkuar të qetësojë ata që preken. “Nuk ka arsye për shqetësim, as arsye për frikë,” tha ai pas shpalljes së marrëveshjes.
“Sepse mësimi është i qartë: sa më të afta të jenë forcat tona të armatosura për të garantuar parandalim dhe mbrojtje, përmes armatimit, stërvitjes dhe personelit, aq më pak gjasa ka që ne të përfshihemi fare në një konflikt.”
Pistorius sugjeroi se modeli i ri gjerman mund të shërbejë si shembull për aleatët e tjerë evropianë. “Të gjithë po na vëzhgojnë,” tha ai.
“Jam në kontakt të ngushtë me (kryeministrin francez) Sebastian Lecornu dhe pasuesin e tij, dhe, sigurisht, me MB dhe vendet e tjera… Dhe modeli ynë i ri i shërbimit ushtarak është modern. Është shumë modern. Dhe ndoshta mund të jetë shembull edhe për vendet e tjera? Nuk e di, por mund të jetë.”
Megjithatë, ndryshimet mbeten të diskutueshme, me shumë njerëz – veçanërisht në të majtën politike të Gjermanisë – që kundërshtojnë rikthimin e çdo forme të shërbimit të detyrueshëm. Një sondazh i Forsa, i publikuar nga gazeta Die Welt në tetor – përpara shpalljes së reformave – tregoi se 80% e votuesve të partisë së majtë Die Linke ishin kundër idesë.
Ålander beson megjithatë se arritja e kuotave pa iu drejtuar thirrjeve të detyrueshme nuk është e paarritshme, duke marrë parasysh madhësinë e popullsisë së Gjermanisë.
“Nëse qeveria dhe ushtria arrijnë të përmirësojnë ndjeshëm perceptimin për forcat e armatosura dhe të motivojnë të rinjtë që ta konsiderojnë shërbimin ushtarak si një zgjedhje ‘normale’, atëherë objektivi mund të arrihet vetëm me pjesëmarrje vullnetare,” tha ajo për CNN.
Por ajo shtoi: “Shqetësimi im është se nëse vendoset shërbimi i detyrueshëm ushtarak mbi një popullatë skeptike, kjo mund t’i shtyjë më shumë të rinj drejt ekstremit të djathtë ose të majtë.”
Hezitimi i të rinjve gjermanë për t’iu nënshtruar shërbimit të detyrueshëm është i qartë. Një 17-vjeçar që foli për CNN pranoi rëndësinë e aftësisë së Gjermanisë për t’u mbrojtur, duke shprehur gjithashtu dyshim për gatishmërinë për të luftuar.
“Sigurisht që është e rëndësishme të jemi në gjendje të mbrojmë veten. Por për këtë jemi në aleancën e NATO-s… E dua Gjermaninë. Nuk mund të them se dua të luftoj për këtë vend tani… Kam një jetë tjetër në mendje, jo të jem në luftë,” tha ai.
Leonid Bekjarov, 21 vjeç, mbështeti rritjen e investimeve në ushtrinë gjermane. “Ajo është bërë shumë e butë dhe është neglizhuar,” tha ai.
Ai gjithashtu vuri në dyshim idenë e shërbimit të detyrueshëm. “Mendoj se është e tmerrshme që (Rusia) sulmoi Ukrainën. Por unë jam absolutisht kundër luftës, dhe pak forcim i ushtrisë është një gjë e mirë – fondet tashmë janë ndarë për këtë – por tani shërbim i detyrueshëm për të gjithë dhe detyrimi për të shkuar atje, kjo më duket e gabuar.”
Të tjerë që folën për CNN shprehën shqetësim se arsimi i tyre do të shkonte dëm nëse do të thirreshin në shërbim.
Të dhënat zyrtare japin gjithashtu një pasqyrë të opinionit publik gjerman. Numri i aplikimeve për statusin e kundërshtarit me ndërgjegje është rritur ndjeshëm që nga fillimi i luftës në Ukrainë, veçanërisht ndërsa diskutimet për rikthimin e shërbimit të detyrueshëm janë intensifikuar. Nga fillimi i këtij viti deri më 25 tetor, 3,034 persona aplikuan për t’u njohur si të tillë, tregojnë të dhënat qeveritare – numri më i lartë që nga pezullimi i shërbimit të detyrueshëm në vitin 2011.
Dekada neglizhimi
Forcat e armatosura gjermane, Bundeswehr, kanë qenë kronikisht të nënfinancuara që prej Luftës së Ftohtë.
Për tre dekada pas rënies së Murit të Berlinit, shpenzimet ushtarake mbetën nën 2% të PBB-së së vendit – nën objektivat e NATO-s – për shkak të mungesës së kërcënimeve të perceptuara, tabu-së ndaj fuqisë ushtarake gjermane dhe një mentaliteti të fortë pacifist pas epokës naziste.
Pastaj erdhi pushtimi rus i Ukrainës në vitin 2022. Në mes të thirrjeve në Evropë për të qenë “të gatshëm për luftë”, ky zhvillim çoi në një ndryshim të rëndësishëm në qasjen e vendit. Kancelari i atëhershëm Olaf Scholz shpalli një “Zeitenwende” – një “periudhë ndryshimi” – duke krijuar një fond special prej 100 miliardë eurosh (116 miliardë dollarë) për modernizimin e Bundeswehrit.
Në qershor 2024, Gjermania tejkaloi hezitimin e saj ndaj së kaluarës ushtarake duke shënuar Ditën e saj të parë të Veteranëve që nga Lufta e Dytë Botërore, me një ligj të ri që përcakton se kjo ditë duhet të festohet “publikisht dhe dukshëm” çdo vit më 15 qershor.
Ky ndryshim i qëndrimit u thellua edhe më shumë pasi Merz mori detyrën këtë vit, me kancelarin e ri që jo vetëm u zotua ta shndërrojë ushtrinë gjermane në “ushtrinë më të fortë konvencionale në Evropë”, por edhe të dyfishojë shpenzimet për mbrojtjen për të përmbushur objektivat e rinj të NATO-s.
“(Presidenti rus Vladimir) Putin kupton vetëm gjuhën e forcës,” tha Merz asokohe.