Nga Forbes
Pikat Kryesore
Presidenti Donald Trump urdhëroi të hënën qeverinë federale të marrë kontrollin mbi operacionet e policisë në Uashington D.C, me qëllim luftimin e krimit të pretenduar në kryeqytetin e vendit—dhe dislokoi Gardën Kombëtare në qytet—duke ndërmarrë hapa drastikë që, në pjesën më të madhe, janë brenda autoritetit të tij ligjor, megjithëse ekzistojnë ende disa kufizime mbi atë që mund të bëjë presidenti.
Fakte Kryesore
▪︎ Trump publikoi të hënën një urdhër ekzekutiv që urdhëronte Departamentin e Policisë Metropolitane të Uashingtonit (MPD) të vihej përkohësisht nën kontroll federal, duke cituar “kushte të veçanta të natyrës emergjente” që kërkojnë përdorimin e forcës policore të qytetit “për qëllime federale.” Ai gjithashtu urdhëroi Sekretarin e Mbrojtjes Pete Hegseth të dislokonte trupa të Gardës Kombëtare në qytet, duke thënë në një urdhër se trupat duhet të dislokohen “për të adresuar epideminë e krimit në kryeqytetin e vendit tonë.”
▪︎ Trump tha se po merrte kontrollin e forcës policore të qytetit në bazë të Ligjit të Vetëqeverisjes (Home Rule Act), që përcakton mënyrën se si qeveriset Uashingtoni dhe i jep presidentit autoritet të përdorë MPD “për qëllime federale” në situata emergjente, por vetëm për 30 ditë, përveçse nëse Kongresi miraton një zgjatje.
▪︎ Hapi i presidentit për të dislokuar Gardën Kombëtare është më pak i diskutueshëm ligjërisht në distrikt sesa në qytete të tjera amerikane—si në rastin kur Trump dërgoi trupa në Los Anxhelos—pasi ligji federal i jep presidentit kontroll mbi Gardën Kombëtare të Uashingtonit, D.C., dhe ka më pak kufizime ligjore për dislokimin e tyre atje.
▪︎ Megjithatë, urdhrat ekzekutivë të së hënës mund të përballen ende me sfida ligjore, pasi Prokurori i Përgjithshëm i Uashingtonit, Brian Schwalb, tha se veprimet e Trump “janë të paprecedentë, të panevojshme dhe të paligjshme” dhe distrikti “po shqyrton të gjitha opsionet tona dhe do të bëjmë gjithçka që është e nevojshme për të mbrojtur të drejtat dhe sigurinë e banorëve të Distriktit.”
Si e lejon Ligji i Vetëqeverisjes Trump-in të kontrollojë Policinë e D.C.-së?
Ligji i Vetëqeverisjes, i miratuar në vitin 1973, përcakton se presidenti mund t’i njoftojë kryebashkiakut se po merr kontrollin federal të MPD-së kur ai “përcakton se ekzistojnë kushte të veçanta të natyrës emergjente” që e bëjnë të nevojshëm përdorimin e forcës policore të distriktit.
Ligji përcakton se presidenti mund ta përdorë policinë e qytetit vetëm “për qëllime federale,” që, sipas profesor Steven Vladeck nga Shkolla e Drejtësisë në Georgetown, nënkupton se Trump nuk mund të kontrollojë ligjërisht mënyrën se si forca policore kryen detyrat e saj të tjera. Nuk është e qartë se çfarë përfshin në praktikë përdorimi i MPD-së për “qëllime federale,” gjë që sugjeron se Trump mund të përballet me sfida ligjore nëse ndërmerr hapa për të kontrolluar më gjerësisht operacionet e MPD-së.
Trump gjithashtu lejohet nga ligji të kontrollojë policinë lokale vetëm deri në 48 orë, përveçse nëse njofton Kongresin për një zgjatje, gjë që ai raportohet se e ka bërë tashmë. Pas njoftimit të Kongresit, presidenti mund ta përdorë forcën policore të Uashingtonit deri në 30 ditë, pas së cilës Kongresi duhet të autorizojë shprehimisht një zgjatje.
A mund ta dislokojë Trump Gardën Kombëtare në D.C.?
Shumë gjasa po, megjithëse ende mund të sfidohet në gjykatë. Departamenti i Drejtësisë ka vendosur më parë, përmes memorandumeve ligjore, se presidentët kanë autoritet të dislokojnë Gardën Kombëtare në Uashington, D.C., pa shkelur Ligjin Posse Comitatus (PCA), një ligj i shekullit të 19-të që ndalon gjerësisht dislokimin e trupave federale për zbatimin e ligjit civil.
Ndërsa Garda Kombëtare zakonisht mbikëqyret nga guvernatorët e shteteve ku dislokohet, ligji federal i jep presidentit autoritet mbi Gardën Kombëtare në Uashington, D.C., duke ofruar më shumë fleksibilitet për dislokimin e trupave në këtë qytet sesa në të tjerët. Megjithatë, memorandumet e mëparshme të DOJ mbi autoritetin presidencial për dislokimin e trupave në Uashington nuk janë juridikisht detyruese, kështu që demokratët ende mund të përpiqen të padisin për këtë çështje.
A mund ta kontrollojë Trump plotësisht Washingtonin, D.C.?
Jo. Ndërsa Ligji i Vetëqeverisjes i jep Trump-it një farë autoriteti mbi distriktin dhe zbatimin e ligjit atje, Kongresi në përgjithësi i lejon distriktit të operojë me këshillin e vet bashkiak dhe qeverinë lokale, në vend që të jetë nën kontroll të plotë federal. Kongresi do të duhej të ndryshonte këtë ligj që Trump të merrte kontroll më të madh mbi qytetin, gjë që është e pamundur duke pasur parasysh shumicën e ngushtë të republikanëve në Senat.
A mund të ndërmarrë Trump hapa të ngjashëm në qytete të tjera?
Trump sugjeroi të hënën se mund të përpiqej të ndërmerrte hapa të ngjashëm për të dislokuar trupa në qytete të tjera të drejtuara nga demokratët, si Nju Jorku, Çikago dhe Baltimora. “Kjo do të shkojë më tej,” tha Trump të hënën.
Megjithatë, kjo do të ishte shumë më e vështirë, pasi ato qytete nuk kanë të njëjtat dispozita ligjore që lejojnë një farë pushteti federal si Uashingtoni.
Trump-it, në përgjithësi, i ndalohet të përdorë trupa federale për të kryer veprime të zbatimit të ligjit sipas PCA-së, dhe ai nuk ka të njëjtat privilegje për të marrë nën kontroll operacionet policore të qyteteve të tjera siç ka në Uashington.
Shtesë
Urdhri ekzekutiv i Trump-it për dislokimin e trupave në Uashington erdhi në të njëjtën ditë kur nisi një gjyq mbi herën e fundit që presidenti dërgoi trupa në një qytet të madh. Një gjykatës në Kaliforni do të vendosë nëse Trump ka shkelur PCA-në duke dislokuar Gardën Kombëtare në Los Anxhelos më herët këtë verë, në përgjigje të protestave kundër axhendës së tij të ashpër për emigracionin. Gjyqi filloi të hënën dhe do të zgjasë deri të mërkurën, megjithëse nuk dihet kur mund të jepet vendimi përfundimtar.
Sfondi Kryesor
Njoftimi i Trump-it për dërgimin e trupave në Uashington erdhi pasi presidenti kishte lënë të kuptohej për ditë të tëra se mund të dislokonte ushtrinë në kryeqytetin e vendit, duke denoncuar krimin në distrikt. “Të hënën do të mbahet një konferencë shtypi në Shtëpinë e Bardhë e cila, në thelb, do të ndalë krimin e dhunshëm në Uashington, D.C.,” shkroi Trump të shtunën në Truth Social, duke pohuar se qyteti “është bërë një nga qytetet më të rrezikshme në botë.”
Presidenti ka pretenduar prej kohësh se Uashingtoni, Nju Jorku dhe qytete të tjera të mëdha të drejtuara nga demokratët janë të mbushura me krim, edhe kur statistikat kanë sugjeruar të kundërtën, me kritikët e Trump-it që theksojnë se DOJ kishte thënë më parë se krimi i dhunshëm në Uashington kishte arritur një nivel më të ulët në 30 vitet e fundit në vitin 2024.